Boty obsługujące branżę spożywczą: przyszłość czy ślepa uliczka?

Przejdź się wieczorem między regałami jednego z nowoczesnych sklepów spożywczych w Warszawie czy Poznaniu. Zamiast ziewających kasjerów, spotykasz tu ciche roboty, które z chirurgiczną precyzją pakują produkty, a klientami coraz częściej zajmują się boty — fizyczne i cyfrowe. Paradoksalnie, im większy nacisk na efektywność, tym bardziej ludzka staje się obsługa: szybka, bezproblemowa, a czasem nawet… zaskakująco empatyczna. Boty obsługujące branżę spożywczą wywołują gorące dyskusje — czy to rewolucja na miarę XXI wieku, czy ślepa uliczka, która pogłębi frustracje i podział na „ludzi maszyn” i „ludzi ludzi”? W tym artykule rozbieramy temat na czynniki pierwsze, podpierając się aktualnymi danymi, opiniami ekspertów i case studies z polskiego rynku. Przygotuj się na ostrą jazdę przez świat automatyzacji, który już dziś zmienia oblicze Twojego osiedlowego sklepu.

Nowa era w spożywce: dlaczego boty wchodzą do gry?

Statystyki, które zmieniają wszystko

Statystyki nie pozostawiają złudzeń: automatyzacja branży spożywczej to nie moda, lecz konieczność. Według danych z 2023 roku wartość rynku spożywczego w Polsce osiągnęła 440 mld zł, a firmy coraz odważniej inwestują w rozwiązania z zakresu AI i robotyki. Eksperci z Retail360 i KnowHow Distrelec zauważają, że ten trend przyspiesza głównie z powodu braków kadrowych, rosnących kosztów pracy i wyśrubowanych standardów jakościowych. Automatyzacja pozwala nie tylko uciec przed rosnącą presją płac, ale też zapewnić powtarzalność procesów i sprostać wymaganiom sanitarnym, które po pandemii stały się obsesją branży.

Tabela 1: Dynamika rozwoju automatyzacji w polskiej branży spożywczej w latach 2021-2023. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Retail360, KnowHow Distrelec

Wzrost ten nie jest przypadkowy. Dane sugerują, że firmy, które zdecydowały się na wdrożenie botów (zarówno fizycznych, jak i software’owych), raportują nawet 2,5-krotny wzrost wydajności magazynów oraz dzienne oszczędności rzędu 20 tys. zł, jak w przypadku SM Ostrołęka.

Ludzkie frustracje kontra automatyzacja

Automatyzacja w branży spożywczej nie wzięła się z powietrza — to odpowiedź na realne frustracje. Z jednej strony mamy chroniczne braki kadrowe i rotację pracowników, z drugiej oczekiwania klientów: szybkiej obsługi, czystych przestrzeni i zero błędów przy kasie. Według raportu Polska Rolna, pandemia COVID-19 zadziałała jak katalizator — bezdotykowe kasy, boty do dezynfekcji i automatyczne systemy zamówień zaczęły pojawiać się masowo nie tylko w hipermarketach, ale też w mniejszych sklepach sieciowych.

"Boty umożliwiają błyskawiczną adaptację do zmiennych preferencji konsumentów, analizując dane w czasie rzeczywistym i eliminując typowe dla ludzi błędy oraz opóźnienia." — Polska Rolna, 2024

Jednak automatyzacja wzbudza też niepokój — część pracowników obawia się utraty pracy, inni narzekają na dehumanizację obsługi. Przeciwnicy pojawienia się botów w handlu spożywczym podkreślają, że nawet najbardziej wyrafinowany chatbot nie zastąpi uśmiechu sprzedawcy czy drobnego żartu przy kasie.

Spojrzenie wstecz: pierwsze próby wdrożenia botów

Historia botów w branży spożywczej zaczyna się niewinnie — od automatycznych kas samoobsługowych i prostych systemów do sortowania towarów. W Polsce pierwsze integracje pojawiały się w hipermarketach ok. 2015 roku, gdy sieci takie jak Carrefour czy Auchan testowały obsługę bez udziału człowieka. Jednak dopiero ostatnie 3-4 lata przyniosły prawdziwy boom, napędzany również przez rozwój AI i dostępność tańszych rozwiązań.

• Kasy samoobsługowe: Rozwiązania eliminujące kolejki i redukujące koszty pracy. Dziś już standard w dużych sklepach.
• Proste chatboty: Wirtualni asystenci odpowiadający na FAQ na stronach sklepów — często irytujący, ale coraz bardziej zaawansowani.
• Roboty do paletyzacji i pakowania: Maszyny, które fizycznie realizują żmudne, powtarzalne zadania na zapleczach magazynów.
• Boty dezynfekujące: Odpowiedź na wymogi sanitarne, zwłaszcza w szczycie pandemii.

Jak działają boty obsługujące branżę spożywczą?

Technologia pod maską: AI, NLP i sensory

To, co na pierwszy rzut oka wygląda jak magia, opiera się na precyzyjnej technologii. Dzisiejsze boty w sklepach spożywczych to często hybryda kilku rozwiązań: sztucznej inteligencji (AI), przetwarzania języka naturalnego (NLP), systemów wizyjnych i rozbudowanych sensorów środowiskowych.

AI (Sztuczna inteligencja) : Algorytmy analizujące dane sprzedażowe i zachowania klientów, optymalizujące procesy i przewidujące zapotrzebowanie na produkty.

NLP (Natural Language Processing) : Technologia umożliwiająca botom rozumienie i generowanie języka naturalnego — zarówno w konwersacji online, jak i przy obsłudze klienta przez chatbota.

Systemy wizyjne 3D : Kamery i czujniki skanujące produkty, rozpoznające kształty, kolory i umożliwiające identyfikację błędów przy pakowaniu lub etykietowaniu.

RFID (Radio Frequency Identification) : Umożliwia śledzenie produktów na każdym etapie dostaw, co minimalizuje błędy i pozwala na błyskawiczne lokalizowanie towaru.

To zestawienie pozwala na stworzenie botów, które nie tylko wykonują polecenia, ale też uczą się i adaptują do nowych wyzwań — np. rozpoznając nietypowe pytania klientów czy zmiany w strukturze zamówień.

Rodzaje botów: od kasjera po doradcę klienta

Nie każdy bot to robot z ramieniem na magazynie. Współczesna automatyzacja branży spożywczej obejmuje szerokie spektrum rozwiązań — od klasycznych robotów przemysłowych po niewidocznych dla klienta software’owych asystentów.

1. Roboty przemysłowe — Pakowanie, paletyzacja, porcjowanie, etykietowanie. Pracują 24/7 w trudnych warunkach: niskie temperatury, wysoka wilgotność.
2. Coboty (Collaborative Robots) — Współpracują z ludźmi, wspomagają proste, powtarzalne czynności. Łatwe do zaprogramowania.
3. Boty programowe (chatboty, voiceboty) — Automatyczna obsługa klienta online, zamówienia przez telefon, FAQ.
4. Systemy zamówień i analityki AI — Analizują dane sprzedażowe, prognozują trendy, optymalizują stany magazynowe.
5. Roboty do dezynfekcji i utrzymania higieny — Mobilne maszyny dbające o czystość, bezpieczeństwo i zgodność z normami sanitarnymi.

Tabela 2: Typy botów w branży spożywczej. Źródło: Opracowanie własne na podstawie ASTOR, Portal Spożywczy

Boty a polska rzeczywistość: co działa, co nie?

Polska branża spożywcza nie jest krainą mlekiem i miodem płynącą dla automatyzacji. Z jednej strony mamy przykłady widowiskowych sukcesów (np. wdrożenie cobotów przez Unilever czy automatyzacja magazynów w SM Ostrołęka), z drugiej — rzeczywistość małych sklepów, które nadal bazują na pracy ludzi i tradycyjnych systemach. Największą barierą są koszty wdrożenia i obawy dotyczące zwrotu z inwestycji.

"Nie każda automatyzacja daje natychmiastowe korzyści — kluczowa jest skalowalność rozwiązań i wsparcie techniczne, zwłaszcza dla małych sklepów." — AutomatykaOnline, 2023

Największe mity o botach w spożywce – obalamy stereotypy

Czy boty zabierają pracę ludziom?

To pytanie wraca jak bumerang w każdej debacie o automatyzacji. Fakty są jednak bardziej złożone niż histeryczne nagłówki w tabloidach.

• Rzeczywiście, boty eliminują część powtarzalnych stanowisk (np. sortowanie, pakowanie), ale równocześnie tworzą nowe miejsca pracy wymagające wyższych kwalifikacji, np. dla operatorów robotów czy specjalistów ds. analizy danych.
• Pracownicy fizyczni mogą przekwalifikować się do ról nadzorczych, technicznych lub związanych z obsługą klienta.
• Wzrost efektywności często pozwala firmom utrzymać się na rynku, zamiast zwalniać masowo ludzi z powodu presji kosztowej.

"Automatyzacja to nie koniec pracy dla ludzi, lecz szansa na rozwój nowych kompetencji i odejście od monotonnych, fizycznie wymagających zajęć." — Ilustracyjny cytat na podstawie trendów branżowych

Automatyzacja = oszczędność? Sprawdź liczby

Podejście „boty równa się taniej” nie zawsze się sprawdza, szczególnie na starcie. Wdrożenie nowoczesnych rozwiązań to wysokie koszty początkowe, które zwracają się dopiero po pewnym czasie. Jednak korzyści są wymierne tam, gdzie skala operacji uzasadnia inwestycję.

Tabela 3: Realny koszt wdrożenia botów i oszczędności. Źródło: Opracowanie własne na podstawie AutomatykaOnline

Boty są tylko dla dużych sieci – mit czy fakt?

1. Rozwiązania z zakresu automatyzacji coraz częściej pojawiają się w średnich i małych sklepach, dzięki spadkowi cen technologii i dostępności usług SaaS.
2. Platformy takie jak pomoc.ai oferują narzędzia dopasowane do potrzeb niewielkich placówek, umożliwiając automatyzację nawet przy ograniczonych zasobach.
3. Lokalne sklepy korzystają z prostych chatbotów i systemów zamówień online, skracając czas obsługi i podnosząc satysfakcję klientów.

Prawdziwe historie: jak boty zmieniają polskie sklepy

Sukcesy – case studies z rynku

Polska nie jest technologiczną pustynią — wręcz przeciwnie, wdrożenia w kilku rodzimych firmach pokazują, jak konkretne boty zmieniają biznes od podszewki.

• Unilever Polska: Zastosowanie cobotów pozwoliło na wzrost wydajności pakowania o ponad 30%. Pracownicy zostali przekwalifikowani do nadzoru maszyn i optymalizacji procesów.
• SM Ostrołęka: Dzięki automatyzacji magazynów firma oszczędza średnio 20 tys. zł dziennie, a efektywność logistyczna wzrosła ponad dwukrotnie.
• Lokalne sklepy sieciowe: Wdrożenie chatbotów do obsługi zamówień online skróciło czas realizacji zlecenia z 45 do 10 minut, a liczba reklamacji spadła o 35%.

Porażki i lekcje z wdrożeń

Nie wszystko złoto, co się świeci. Nieudane wdrożenia botów pokazują, że bez właściwego przygotowania można utopić duże pieniądze i stracić zaufanie klientów.

"Największym błędem było wdrożenie automatycznych kas bez odpowiedniego szkolenia klientów i pracowników — frustracja rosła, a kolejki nie malały." — Cytat z case study sklepu spożywczego z Gdańska

• Brak integracji z istniejącymi systemami IT prowadził do chaosu i błędów w zamówieniach.
• Niedoszacowanie kosztów serwisowania i aktualizacji oprogramowania odbijało się na płynności pracy.
• Nieprzemyślana automatyzacja niektórych zadań (np. obsługa osób starszych przez chatboty) kończyła się skargami i negatywnymi opiniami.

Co mówią pracownicy i klienci?

Zderzenie oczekiwań z rzeczywistością bywa bolesne. Część pracowników początkowo obawia się robotów, jednak po fazie adaptacji często docenia możliwość rozwoju i lepsze warunki pracy.

"Bałem się, że stracę robotę, ale teraz zamiast dźwigać skrzynki, obsługuję systemy i mam spokojniejszą głowę." — Pracownik magazynu, Warszawa

Klienci? Większość docenia szybkość obsługi i brak kolejek, ale nieliczni narzekają na „zimną” atmosferę i brak kontaktu z żywym człowiekiem.

Ile to kosztuje? Prawdziwy rachunek zysków i strat

Ceny wdrożenia botów w 2025 roku

Koszty automatyzacji są różne w zależności od skali i rodzaju wdrożenia. Największe wydatki pochłaniają roboty przemysłowe, ale nawet proste chatboty mają swój cennik.

Tabela 4: Przykładowe koszty wdrożenia botów w Polsce. Źródło: Opracowanie własne na podstawie AutomatykaOnline

Ukryte koszty i nieoczywiste wydatki

• Serwis i aktualizacje oprogramowania — często niedoszacowane, a mogą wynosić nawet 15% wartości inwestycji rocznie.
• Szkolenia pracowników — kluczowe dla efektywności, ale generujące dodatkowe wydatki.
• Przestoje związane z awarią systemów lub ich aktualizacją.
• Konieczność integracji z innymi systemami IT, np. ERP czy platformami zamówień.
• Zmiany w organizacji pracy (przeorganizowanie grafików, przeszeregowania).

ROI – kiedy automatyzacja się opłaca?

1. Im większy wolumen operacji, tym szybciej inwestycja się zwraca — opłacalność pojawia się zwykle po 1–3 latach.
2. Kluczowe są koszty pracy: tam, gdzie wynagrodzenia szybko rosną, automatyzacja staje się najbardziej opłacalna.
3. Warto mierzyć nie tylko oszczędności, ale też korzyści „miękkie”: poprawę jakości, skrócenie czasu obsługi, wzrost satysfakcji klientów.

Jak wybrać bota do swojego sklepu? Praktyczny przewodnik

Najważniejsze kryteria wyboru

1. Skala działalności — inne boty sprawdzą się w hipermarkecie, inne w sklepie osiedlowym.
2. Rodzaj zadań do automatyzacji — analiza procesów i wybór najbardziej „bolesnych” punktów.
3. Budżet — zarówno na wdrożenie, jak i późniejsze serwisowanie oraz szkolenia.
4. Wsparcie techniczne i łatwość integracji z istniejącymi systemami.
5. Możliwość rozbudowy i adaptacji rozwiązań w przyszłości.

Checklista wdrożeniowa krok po kroku

1. Analiza potrzeb i problemów w sklepie (np. długie kolejki, wysokie koszty pracy).
2. Wybór odpowiedniego typu bota (przemysłowy, cobot, software’owy).
3. Konsultacja z dostawcą i przetestowanie rozwiązania „na sucho”.
4. Zakup i wdrożenie pilotażowe — najlepiej w jednym dziale lub na wybranej zmianie.
5. Szkolenie pracowników i monitoring efektów.
6. Ewaluacja, wprowadzanie poprawek i skalowanie projektu.

Najczęstsze błędy i jak ich unikać

• Wdrażanie botów bez analizy procesów i faktycznych potrzeb sklepu.
• Brak odpowiedniego szkolenia pracowników (opór i sabotaż).
• Niedoszacowanie kosztów serwisowania i aktualizacji.
• Ignorowanie konieczności integracji z istniejącymi systemami IT.
• Przecenianie możliwości automatyzacji — nie wszystko da się „zbotyzować”.

Ryzyka i ciemne strony automatyzacji

Co może pójść nie tak? Realne zagrożenia

• Awaria systemów i przestoje w obsłudze klientów.
• Błędy w rozpoznawaniu produktów, pomyłki w zamówieniach.
• Przeciążenie pracowników koniecznością obsługi nowych technologii.
• Spadek zaufania klientów w razie „zimnej” obsługi.
• Ryzyko utraty danych lub ataków hakerskich na systemy AI.

Bezpieczeństwo danych i prywatność w praktyce

Bezpieczeństwo danych : Obejmuje ochronę informacji osobowych klientów, danych sprzedażowych i danych operacyjnych sklepu przed nieautoryzowanym dostępem.

RODO : Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych narzuca obowiązek zapewnienia zgodności z regulacjami UE. Dotyczy szczególnie rozwiązań gromadzących i przetwarzających dane klientów.

Szyfrowanie danych : Współczesne boty wykorzystują zaawansowane protokoły szyfrowania, by minimalizować ryzyko wycieku informacji.

Jak minimalizować ryzyko – praktyczne wskazówki

1. Wybieraj sprawdzonych dostawców i żądaj certyfikatów bezpieczeństwa.
2. Regularnie aktualizuj oprogramowanie i szkol pracowników z cyberbezpieczeństwa.
3. Wdrażaj procedury awaryjne na wypadek awarii systemu.
4. Dbaj o zgodność z RODO i przechowuj dane tylko tak długo, jak to konieczne.
5. Ustalaj jasne zasady kontaktu z klientem – w razie problemów bot powinien umożliwiać kontakt z człowiekiem.

Boty kontra człowiek: nowe role i wyzwania

Jak zmienia się praca w sklepie?

Automatyzacja zmienia każdy etap obsługi klienta. Tradycyjny kasjer coraz częściej staje się „opiekunem procesu”, a pracownicy magazynowi – operatorami systemów. Wzrasta znaczenie umiejętności cyfrowych i kompetencji miękkich.

• Pracownicy nadzorują maszyny i zarządzają nietypowymi sytuacjami.
• Obsługa klienta przesuwa się w stronę wsparcia technicznego i personalizacji.
• Zespół sklepu uczy się rozwiązywać problemy, których nie przewidzi żadna AI.

Nowe zawody w erze automatyzacji

• Operator robotów przemysłowych i cobotów.
• Specjalista ds. integracji systemów automatyzacji.
• Analityk danych sprzedażowych i zachowań klientów.
• Ekspert ds. bezpieczeństwa danych w handlu detalicznym.
• Trener AI/Chatbotów odpowiedzialny za optymalizację scenariuszy obsługi.

Współpraca, a nie wojna – model human-in-the-loop

Human-in-the-loop : To model, w którym człowiek i bot współdziałają, a człowiek nadzoruje kluczowe procesy, interweniując w przypadku nietypowych sytuacji.

Augmented work : Pojęcie opisujące zjawisko, w którym technologia wspiera (a nie zastępuje) umiejętności pracownika, pozwalając mu na rozwój w nowych kierunkach.

Trendy i co dalej: przyszłość botów w branży spożywczej

Co czeka nas w 2025 i dalej?

Branża spożywcza stoi w ogniu transformacji. Już dziś boty są codziennością w magazynach, a ich rola w obsłudze klienta rośnie. Coraz większy nacisk kładziony jest na personalizację i bezpieczeństwo, a firmy ścigają się o najskuteczniejsze rozwiązania AI.

Innowacje, które mogą zaskoczyć rynek

• Roboty sprzątające z funkcją rozpoznawania plam i autonomicznego doboru środków czystości.
• Chatboty obsługujące klientów przez WhatsApp czy Messengera.
• Systemy analizy emocji klientów (np. na podstawie głosu lub twarzy) ułatwiające personalizację obsługi.
• Platformy omnichannel łączące fizyczne sklepy z kanałami online i mobilnymi.

Regulacje i etyka: granice automatyzacji

Regulacje krajowe : W Polsce automatyzacja w handlu jest regulowana przez prawo pracy, RODO oraz przepisy dotyczące bezpieczeństwa produktów.

Etyka AI : Rozwój botów zrodził pytania o granice ingerencji maszyn w ludzkie życie – trwa debata o przejrzystość algorytmów i ochronę przed „algorytmicznymi uprzedzeniami”.

"Technologia powinna służyć człowiekowi, nie odwrotnie. Automatyzacja musi mieć ludzką twarz." — Ilustracyjny cytat oddający ducha aktualnej debaty etycznej

Porównanie: boty w spożywce vs. inne branże

Czego nauczyliśmy się od handlu i hotelarstwa?

• W handlu detalicznym automatyzacja kas samoobsługowych przyniosła wzrost wydajności, ale także konieczność intensywnego szkolenia klientów.
• Branża hotelarska wykorzystuje boty do obsługi rezerwacji i sprzątania, testując model „human-in-the-loop”.
• W obu sektorach kluczowe okazało się dbanie o równowagę między technologią a osobistym kontaktem.

• Przemyślane wdrożenie — nie każda nowinka technologiczna się sprawdza.
• Zrozumienie potrzeb klienta — automatyzacja powinna rozwiązywać realne problemy, a nie tylko redukować koszty.
• Stałe monitorowanie jakości obsługi — nawet najlepszy bot wymaga kontroli.

Boty w restauracjach i gastronomii – inne wyzwania

• Roboty kuchenne i kelnerskie muszą spełniać wyższe standardy higieny i bezpieczeństwa.
• Automatyzacja zamówień online to wyzwanie logistyczne dla mniejszych lokali.
• W branży gastronomicznej kluczowa jest personalizacja i „ludzki pierwiastek” w obsłudze.

Czy polska branża spożywcza jest gotowa na rewolucję?

1. Duże sieci inwestują w automatyzację jako element strategii przetrwania.
2. Mniejsze sklepy ostrożnie testują proste rozwiązania (chatboty, systemy zamówień online).
3. Konsumenci akceptują boty, pod warunkiem zachowania jakości obsługi i bezpieczeństwa transakcji.

Narzędzia i wsparcie: gdzie szukać pomocy?

Przegląd rozwiązań dostępnych na rynku

Tabela 5: Przegląd wybranych rozwiązań automatyzacji w branży spożywczej. Źródło: Opracowanie własne na podstawie stron producentów

Rola platform takich jak pomoc.ai

Platformy pokroju pomoc.ai umożliwiają małym sklepom wejście do świata automatyzacji bez konieczności wielkich inwestycji. Oferują szybkie wdrożenia, integrację z popularnymi kanałami komunikacji i wsparcie w analizie zachowań klientów. To realna szansa, by nawet osiedlowy sklep konkurował z gigantami, korzystając z dobrodziejstw sztucznej inteligencji.

Jak unikać pułapek przy wyborze dostawcy?

• Sprawdź portfolio i referencje dostawcy.
• Pytaj o transparentność kosztów wdrożenia i serwisu.
• Wybieraj rozwiązania skalowalne, które można rozwijać.
• Zwróć uwagę na bezpieczeństwo danych i zgodność z RODO.
• Stawiaj na wsparcie techniczne dostępne minimum 5 dni w tygodniu.

Podsumowanie i wnioski – czy boty to droga bez powrotu?

Najważniejsze lekcje dla właścicieli sklepów

1. Automatyzacja to narzędzie, nie cel sam w sobie — warto analizować realne potrzeby i możliwości sklepu.
2. Boty nie zabiją rynku pracy, ale wymuszą przekwalifikowanie i rozwój nowych kompetencji.
3. Koszty wdrożenia są wysokie, ale dobrze przemyślane projekty przynoszą szybki zwrot z inwestycji.
4. Wsparcie techniczne i bezpieczeństwo danych to klucz do sukcesu.
5. Klienci oczekują szybkiej, niezawodnej obsługi — boty mogą to zapewnić, jeśli są dobrze wdrożone.

Co powinieneś sprawdzić przed wdrożeniem?

1. Czy wybrany bot integruje się z Twoimi systemami IT?
2. Jakie są koszty (ukryte i dodatkowe) obsługi i serwisu?
3. Czy pracownicy są przygotowani na zmiany?
4. Jak wygląda wsparcie techniczne po wdrożeniu?
5. Czy system spełnia wymogi RODO i standardy bezpieczeństwa danych?

Refleksja: automatyzacja z ludzką twarzą

"Najlepsza technologia to taka, która rozwiązuje realne problemy ludzi i nie zabija w nas tego, co najważniejsze — potrzeby kontaktu, zrozumienia i poczucia bezpieczeństwa."

Dodatkowe zagadnienia: co jeszcze warto wiedzieć?

Boty a ekologia – realny wpływ automatyzacji

• Boty zużywają mniej energii niż tradycyjne systemy (np. oświetlenie LED sterowane przez AI).
• Optymalizacja zużycia wody w procesach technologicznych dzięki automatycznym kontrolerom.
• Mniejsze marnotrawstwo żywności przez precyzyjną kontrolę stanów magazynowych.
• Redukcja emisji CO2 dzięki optymalizacji logistyki i tras dostaw.

Boty w małych miastach i na wsiach – szanse i bariery

1. Ograniczony dostęp do najnowszych technologii z powodu kosztów lub braków infrastruktury IT.
2. Brak wykwalifikowanych pracowników do obsługi nowych systemów.
3. Jednak wprowadzenie prostych chatbotów czy systemów zamówień online pozwala lokalnym sklepom nawiązać walkę z dużymi sieciami.

Przyszłość pracy w zautomatyzowanej spożywce

• Większa waga kompetencji cyfrowych i umiejętności analitycznych.
• Przekwalifikowanie z pracy fizycznej na techniczną i zarządzającą.
• Rozwój zawodów związanych z obsługą AI, bezpieczeństwem danych i wsparciem klienta na wyższym poziomie.